تأثیر الیاف پلیمری و مقاومت بتن بر میزان ترک‌خوردگی ناشی از جمع‌شدگی (آبرفتگی) پلاستیک در دال‌های بتنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیأت علمی گروه عمران دانشکده فنی مهندسی دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ساخت دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

زمانی­که بتن رطوبت خود را از دست می­دهد، دچار جمع شدگی و کاهش حجم شده و در نهایت باعث ایجاد ترک و افزایش تغییر شکل در بتن می­شود. در صورتی­که عضو بتن مسلح مقید باشد، کرنش های ناشی ازجمع شدگی بتن باعث ترک خوردگی عضو شده و باعث افزایش تغییر شکل های عضو با زمان می شود. این پدیده به دلیل تبخیر سریع آب در هنگام بتن ریزی، بر اثر وزش باد و افزایش دما اتفاق می­افتد. ترک­ها، یکی از دلایل اصلی در کاهش مقاومت و دوام بتن است. لذا در این تحقیق، با استفاده از یک نوع  الیاف پلیمری، اثر استفاده از آنها با نسبت­های حجمی مختلف بر کاهش ترک­خوردگی ناشی از آبرفتگی پلاستیک در دالهای بتنی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات جمع شدگی پلاستیک در یک گرمخانه و با استفاده از قالب­هایی که برای این منظور طراحی شده انجام شد. پارامترهای مورد مطالعه در این تحقیق، درصد حجم الیاف به حجم بتن و مقاومت بتن است. در نهایت، تأثیر مقدار الیاف پلیمری بر میزان ترک­خوردگی ناشی از جمع شدگی پلاستیک بتن مورد بررسی و بحث قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of the polymer fibers and concrete strength on plastic shrinkage cracking in concrete slabs

نویسندگان [English]

  • Hasan Saghi 1
  • Hasan Delbari 2
چکیده [English]

When the concrete loses its moisture, shrinkage and volume reduction is happen and eventually cracks create and deformations in the concrete are increased. If the reinforcement concrete member be bounde, strain caused by condensation cause cracking member and increases the deformation member with time. This phenomenon is due to the rapid evaporation of water in the concrete, occurs because of the wind and temperature rise. One of the main reasons for the decrease in strength and durability of concrete are cracks. In this study evaluated the effect of fibers by different volumes on reduce cracking that created by, shrinkage plastic on concrete slabs. Plastic shrinkage experiments in a greenhouse by using mold that was designed for this purpose. The parameters in this study are, the percentage of fiber volume to volume of concrete and concrete strength. Finally, the effect of polymer fibers on plastic shrinkage cracking of concrete was investigated and discussed. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Polymer fibers
  • Fiber-reinforced concrete
  • Plastic shrinkage
  • cracking
  • Fiber ratio

1- مقدمه

بتن، یکی از انواع مصالح ساختمانی است که دارای مقاومت فشاری زیادی بوده و به همین دلیل از آن در اجرای اعضاء تحت فشار مورد استفاده قرار می­گیرد[1]. به دلیل پائین بودن مقاومت کششی، باید تمهیدات لازم در جهت رفع این محدودیت پیش بینی شود. در این راستا، عوامل محیطی نیز باعث افزایش تنش کششی در بتن می شوند که از آن­جمله می­توان به جمع­شدگی بتن ناشی از تبخیر سریع آب از سطح بتن به دلیل وزش باد و افزایش دما اشاره نمود. استفاده از میلگرد باعث افزایش مقاومت کششی بتن می­شود. استفاده از الیاف در ساخت بتن، یکی از روش­های مؤثر برای کاهش ترک خوردگی، افزایش طاقت شکل پذیری و جذب بهتر انرژی و نیز افزایش مقاومت کششی بتن است. استفاده از الیاف در مواد ماتریس شکننده دارای سابقه­ای طولانی بوده و به 3500 سال قبل، هنگامی که آجرآفتاب پخته تقویت شده با نی، برای ساخت تپه مرتفع 57 متری آکارکوف نزدیک بغداد استفاده شد، بر می­گردد[2]. همچنین از موی دم اسب نیز برای تقویت ملات بنایی و گچ استفاده شده است[3]. در ادامه، الیاف آزبست برای محصولات سیمانی تقویت شده استفاده شد که به علت خطرات بهداشتی مرتبط با الیاف آزبست، الیاف دیگری طی سال­های 1970-1960 میلادی به عنوان جای­گزین معرفی شدند [4]. امروزه، الیاف پلی­پروپیلن در اشکال و ابعاد گوناگونی تولید شده و آن­ها را می­توان به صورت تک­رشته ای، دسته­ای و یا نوارهای به هم پیوسته تولید کرد. اگرچه الیاف پلی­پروپیلن با بتن، پیوند شیمیایی محدودی ایجاد می­کنند، اما در حقیقت، پیوند مکانیکی مناسب آن­ها با بتن، باعث می­شود الیاف با طول 20 تا 50 میلیمتر که بطور معمول در بتن مورد استفاده قرار می­گیرند، امکان گسیختگی کششی را داشته باشند[5]. یکی از خواص مهم بتن الیافی، طاقت جذب انرژی آن است که می­تواند ریسک خرابی سازه را به ویژه در مناطق زلزله خیز کاهش دهد. طاقت جذب انرژی به وسیله سطح زیر نمودار بار- تغییر شکل بیان می­شود[6]. تحقیقات آزمایشگاهی، افزایش شکل­پذیری در تنش­های فشاری را توسط الیاف پلی پروپیلن نشان می­دهد. الیاف پلی­پروپیلن به میزان کمی مقاومت فشاری بتن را افزایش داده و طاقت فشاری را نیز بهبود می بخشد [7]. تجربیات گذشته نشان داده است، الیاف پلی­پروپیلن در بتن در نسبت­های حجمی پایین (کمتر از 3 درصد ) می­تواند با فولاد مسلح کننده­ای که برای کنترل ترک­های آبرفتگی و حرارت مورد استفاده قرار می­گیرد، جایگزین شود. الیاف پلی­پروپیلن خصوصیات منحصر به فردی دارد که آنها را برای مخلوط­های بتنی مناسب می­کند. این الیاف از لحاظ شیمیایی خنثی بوده و در محیط­های قلیایی بتن بسیار پایدارند. الیاف پلی­پروپیلن در بتن با نسبت­های حجمی پایین، در روکش راه­ها و پیاده­رو ها، دال­های روی زمین، سیستم­های کف، دال­ها و دیوار ساختمان و بتن شاتکریت، کانال­ها و مخازن، برای بهبود خواص ترک­خوردگی، شکل­پذیری و مقاومت در برابر ضربه مورد استفاده قرار می­گیرند[8]. نسبت حجمی الیاف پلی­پروپیلن در بتن معمولاً در محدوده 1-3 در صد است. در این حجم نسبتاً پایین، معمولا ً به هیچ محاسبه اضافی در برآورد نسبت­های اختلاط بخاطر حجم الیاف نیاز نیست[7].

در سالهای اخیر، با معرفی الیاف پلیمری برای استفاده در بتن، بتن  پلیمری معرفی  و تولید آن به طور مرتب در حال افزایش است [8]. تاکنون تحقیقات گسترده­ای در زمینه تأثیر انواع مختلف الیاف شامل الیاف طبیعی و مصنوعی بر روی خصوصیات بتن انجام گرفته است [9]. به عنوان نمونه، افشار [10] تأثیر استفاده از الیاف فولادی را بر خواص مکانیکی بتن با مقاومت بالا مورد بررسی قرار داد. همچنین کامرانی و مقصودی [11] روشهای مختلفی را برای تخمین عددی تنش های ناشی از جمع شدگی در بتن­های حجیم استفاده نمودند. در ادامه، باقری و همکارانش [12] استفاده از الیاف فولادی را جهت افزایش مقاومت ضربه ای بتن مورد استفاده قرار دادند. طی سالهای اخیر، الیاف پلیمری نسل جدید عمدتاً بر پایه پلی پروپیلن با عملکرد بهبود یافته، ارائه شد بطوریکه با افزایش قطر و طول این الیاف، امکان کاربرد آنها در حجم های به مراتب بالاتر فراهم شده است. لذا محققین زیادی در زمینه کاربرد این نوع الیاف و تأثیر آن بر روی عملکرد بتن تحقیقات خود را انجام  دادند. به عنوان نمونه، مستوفی نژاد و حاتمی[13] به بررسی تأثیرات استفاده از الیاف پلی پروپیلن بر ترک­خوردگی ناشی ازآبرفتگی پلاستیک و کارایی بتن پرداختند. در این راستا، متوسلیان [14] به بررسی تأثیر استفاده از الیاف پلی­پروپیلن بر میزان ترک­های ناشی از جمع­شدگی در بتن خودتراکم پرداخت. آنها در تحقیقات خود، تأثیر استفاده از درصدهای مختلف الیاف پلیمری شامل الیاف پلیمری نسل جدید (ماکرو) و فولادی را بر روی خواص مقاومت ضربه ای بتن بررسی نمودند. در ادامه، حسینیان و همکارانش [15] به بررسی اثرتوام الیاف شیشه و الیاف پلی پروپیلن برخصوصیات مکانیکی بتن های خودتراکم پرداختند. پادرون و زولو [16]، اثر دو نوع الیاف پلی­پروپیلن را در کاهش ترک­های آبرفتگی پلاستیک در ملات سیمان و در بتن مورد بررسی قرار دادند. آنان برای ایجاد ترک، بتن تازه را به  مدت 16 ساعت در معرض جریان هوا با سرعت 22.5 کیلومتر بر ساعت قراردادند. نتایج این تحقیقات نشان داد، استفاده از 1/0 درصد حجمی الیاف با طول 19 میلیمتر در بتن، ترک­ها را تا حدود 20 درصد نمونه بدون الیاف کاهش می­دهد. در تحقیق دیگری، برک و دالایر[17]، با استفاده از قالب­های پیشنهادی استاندارد ICBO ، آزمایشاتی برای بررسی اثر الیاف پلی­پروپیلن در کاهش ترک­های آبرفتگی پلاستیک بتن انجام دادند. این آزمایشات نشان داد، الیاف با طول بیشتر، تأثیر بیشتری در کاهش ترک ها دارد. در ادامه، بالاگورا [18] از قالب­های مستطیلی با زائده­هایی در کف، برای تسریع در ترک­خوردگی بتن ساخته شده با الیاف استفاده کرد. یکی از انواع الیاف مورد استفاده در آزمایشات او، الیاف پلی­پروپیلن با طول 19 میلیمتر بود که در صورت استفاده از این الیاف در ملات­های سیمانی، میزان ترک­ها را به حدود 60 درصد ترک­های نمونه بدون الیاف می­رساند. با توجه به اینکه مدول الاستیسیته و مقاومت کششی الیاف پلیمری و میلگردهای فولادی متفاوت است، فرمول های کلاسیک در زمینه مقاومت خمشی مقاطع مسلح شده با الیاف پلیمری FRP قابل استفاده نیست. بنابراین، تعدادی از محققین همچون صدرممتازی و حاتمی [19] به بررسی ضوابط قابل استفاده در طرح مقاطع خمشی بتنی مسلح به الیاف پلیمری و نیز مقاطع تقویت شده با الیاف پلیمری FRP پرداختند. استفاده از الیاف به صورت خرد شده و میلگرد نیز توسط بعضی از محققین مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان نمونه، های و همکارانش [20] استفاده از میلگرد الیاف بازالت را جهت تقویت خمشی اعضای بتنی و نیز استفاده از الیاف بازالت خرد شده را به عنوان یک افزودنی جهت بهبود خواص مکانیکی بتن مورد بررسی قرار دادند. استفاده از الیاف پلیمری علاوه بر بتنهای سازه­ای، در روسازی راه نیز مورد استفاده قرار می­گیرد. لذا تعدادی از محققین به بررسی تأثیر آن بر عملکرد بتن در روسازی راه­ها پرداختند. به عنوان مثال، جانگ و همکارانش [21] به بررسی تأثیر الیاف پلیمری در عملکرد بتن مورد استفاده در روسازی راهها پرداختند. دال­های بتنی، یکی از انواع سازه هایی است که کاربرد زیادی در صنعت ساختمان داشته و تحقیقات زیادی در زمینه استفاده از الیاف پلی پروپیلن در جهت کنترل ترک­خوردگی در آنها صورت نگرفته است. لذا هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر این نوع الیاف بر مقاومت فشاری بتن و کنترل ترک خوردگی ناشی از جمع شدگی (آبرفتگی) پلاستیک در دالهای بتنی است.

 

2- آبرفتگی پلاستیک در بتن و اثر الیاف پروپیلن

از مهم­ترین موارد استفاده الیاف مصنوعی، کاهش ترک­خوردگی در بتن تازه است. از آنجا که درصد حجمی الیاف مورد استفاده برای این منظور معمولاً کم است، خواص مکانیکی بتن به ندرت تحت تأثیر الیاف قرار می­گیرد [3]. آبرفتگی در بتن تازه یا آبرفتگی پلاستیک، در ساعات اولیه پس از ریختن بتن اتفاق می­افتد. در آن زمان معمولاً بتن هنوز مقاومت محسوسی کسب نکرده است [7]. آبرفتگی پلاستیک به تنش­های مویین نسبت داده می شود. فضای بین اجزای بتن تازه، قبل از خشک شدن، از آب پر شده است. هنگامی که آب از خمیر سیمان به دلایلی همچون تبخیر سطحی خارج می شود، فشار مویین منفی ایجاد شده باعث کاهش حجم خمیر سیمان می­شود. رشد فشار مویین منفی تا رسیدن به نقطه بحرانی ادامه یافته و پس از آن، دیگر آب نمی­تواند به­گونه یکنواخت درون خمیر  سیمان پراکنده شود. بیشترین نرخ رشد آبرفتگی پلاستیک، درست قبل از این نقطه بحرانی رخ می­دهد و پس از آن، آبرفتگی پلاستیک کمی اتفاق می­افتد. چنانچه از اتلاف آب در بتن تازه جلوگیری نشود، ترک­خوردگی به وقوع می­پیوندد که در این صورت محتمل­ترین وضعیت، ایجاد ترک­های سطحی در ساعات اولیه پس از بتن ریزی است [22].کنترل ترک­خوردگی ناشی از آبرفتگی پلاستیک (شکل 1)، از اهداف اصلی در استفاده صنعتی از بتن الیافی با نسبت الیاف کم، به شمار می­رود. تاکنون برای بررسی آبرفتگی پلاستیک بتن و تأثیر الیاف مختلف بر آن، آزمایشاتی با روش­های مختلف توسط محققان انجام شده است. این آزمایشات، تأثیر مثبت استفاده از الیاف فولادی و الیاف مصنوعی در کاهش ترک خوردگی در سطح بتن را نشان می‌دهد.

 

 

 

شکل1: شکل شماتیک کنترل ترک خوردگی در بتن با استفاده از الیاف

 

 

 

3- مواد و روش­ها

      الیاف مورد استفاده در تحقیق حاضر، از نوع پلیمری تولید شرکت FORTA بوده که شامل ترکیبی از مواد پلی پروپیلنی و کوپلیمر خالص است. مشخصات فنی این مواد در جدول 1 بطور خلاصه آورده شده است. تصویری از این الیاف نیز در شکل 2 آورده شده است.

 

 

جدول 1: مشخصات فنی الیاف پلی پروپیلن مورد استفاده در این تحقیق

مشخصات

واحد

مقدار

نوع جنس

---

100 درصد پلی پروپیلن

رنگ ظاهری

 

سفید و مشکی

وزن مخصوص

گرم بر سانتیمتر مکعب

91

قطر

(میکرون)

35-23

مقاومت کششی

مگاپاسکال

400

محدوده ذوب

درجه سانتیگراد

165

مقاومت در برابر اسیدها و قلیاها

کیفی

بالا

مقاومت در برابر نمک

کیفی

بالا

مقدار روغن موجود در الیاف(فینیش)

درصد

0/1-6/0

نرمی الباف

دنیر

9-5-3

طول برش

میلی متر

18-12-6

استحکام

گرم بر دنیر

0/3-5/2

درصدازدیاد طول

درصد

80

غوطه وری در آب

ثانیه

5-3

 

 

شکل 2: الیاف پلی پروپیلن مورد استفاده در این تحقیق

 

سیمان مصرفی در ساخت کلیه نمونه­ها  نیز سیمان تیپ 2 تولید کارخانه سیمان لار سبزوار بوده که گزارش نتایج آزمون و  الزامات فیزیــکی و شیمیــایی آن در جـــــداول 2 و 3 آورده شده است.

 

 

جدول 2: گزارش نتایج آزمون سیمان پرتلند تیپ 2 شرکت سیمان سبزوار

درصد کسر وزن در اثر سرخ شدن

SO3

CaO

MgO

Fe2O3

Al2O3

SiO2

C4AF

C3A

C2S

C3S

8/1

3/2

14/63

5/2

71/3

10/5

35/20

-

2/7

9/15

3/56

 

جدول 3: گزارش الزامات فیزیکی و شیمیائی در نظر گرفته شده در این تحقیق

نام پارامتر

واحد

مقدار

سطح مخصوص (بلین)

سانتیمترمربع بر گرم

3010

حداقل مقاومت فشاری

3 روزه

کیلوگرم بر سانتیمترمربع

270

7 روزه

کیلوگرم بر سانتیمترمربع

380

28 روزه

کیلوگرم بر سانتیمترمربع

490

زمان گیرش با سوزن ویکات

حداقل گیرش اولیه

دقیقه

120

حداکثر گیرش نهایی

دقیقه

250

 

 

آب مصرفی در ساخت نمونه­ها، آب شرب سبزوار بوده و مصالح سنگی نیز ماسه رودخانه­ای با مدول نرمی 8/2 و شن رودخانه ای با حداکثر بعد 5/9 میلیمتر استفاده شد. در این تحقیق، با استفاده از مصالح معرفی شده، مخلوط­های مختلف بتنی تهیه شد. الیاف مورد استفاده در مخلوط بتن الیافی با درصد­های حجمی 1، 2 و 3 مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بدست آمده از بتن الیافی با نمونه­های شاهد (مخلوط بتنی بدون الیاف) مقایسه شدند. اختلاط با استفاده از یک میکسر آزمایشگاهی انجام و در هر مرحله، پس از ساخت مخلوط بتن شاهد (بدون الیاف)، دو نمونه آبرفتگی از مخلوط جدا شده و اختلاط مجدد با اضافه کردن تدریجی درصد الیاف مورد نظر،  به مدت 5 دقیقه و به ازاء هر 1 درصد الیاف، صورت گرفت. در مخلوط بتن الیافی نیز نمونه­های آبرفتگی بتن الیافی قالب­گیری شد.  مشخصات قالب مورد استفاده برای آزمایش آبرفتگی در شکل 3 نشان داده شده است. این قالب با انجام اصلاحی بر مدل ارائه شده توسط پادرون و زولو [16] ساخته شد. آنها برای آزمایش آبرفتگی بتن، از قالب­های مربعی به اضلاع یک فوت و به ضخامت یک اینچ که در وسط آن استوانه ای به قطر  5/5 اینچ قرار داشت، استفاده کردند. هدف از قرار دادن استوانه فولادی در وسط قالب، ایجاد محصورشدگی برای بتن در هنگام آبرفتگی بود تا امکان ایجاد ترک با توجه به کوچکی ابعاد قالب فراهم شود. در قالبی که در آزمایش حاضر مورد استفاده قرار گرفت (شکل 3)، استوانه متحرک است. بر اساس طرحهای اختلاط مختلف، مقاومت فشاری نمونه­ها تعیین و نتایج به دست آمده در جدول شماره 4 آورده شده است.

 

 

   
   

شکل 3: قالب مورد استفاده در آزمایش

 

جدول 4: طرح اختلاط بتن ساخته شده با مقاومتهای مختلف

مقاومت بتن (مگا پاسگال)

مقدار سیمان (کیلوگرم)

مقدار شن (کیلوگرم)

مقدار ماسه (کیلوگرم)

مقدار آب (کیلوگرم)

نسبت آب به سیمان

نسبت مصالح به سیمان

18

325

820

915

240

73/0

4/5

25

350

780

960

210

60/0

0/5

35

425

750

925

200

47/0

0/4

 

 

4- نتایج آزمایشات

در این آزمایش، پس از ریختن مخلوط بتنی در قالب­های آبرفتی، این قالب ها به مدت 10 ساعت در دمای محیط قرار گرفتند. ترک خوردگی از حدود دو تا سه ساعت پس از قرار دادن نمونه ها در دمای محیط شروع شده و تا حدود 10 ساعت پس از آن ادامه یافت. بعد از این مدت، ترک­ها دیگر رشد قابل ملاحظه ای نداشتند. دمای محیط در زمان آزمایش آبرفتی 43-39 درجه ی سانتیگراد  بود. در هر مرحله، 4 نمونه­ی آبرفتی در دمای محیط قرار گرفتند که شامل نمونه­های بدون الیاف و نمونه های با درصد حجمی الیاف   1، 2 ، 3 (از هرکدام یک نمونه) بودند. در نهایت، از نمونه­های مشابه (برای هر درصد ده نمونه) میانگین گرفته شد. پس از 10 ساعت، نمونه­ها مورد برسی قرار گرفته و طول و عرض ترک­های ایجاد شده بر روی سطح آن ها اندازه­گیری شد. ترک­های مختلف دارای عرض­های متفاوت بوده و هر ترک نیز در طول خود، عرض متغیری داشت. عرض ترک­ها با استفاده از یک ذره بین چشمی تقریبی اندازه گیری شد. عرض هر بخش از ترک­ها به همراه طولی از ترک که به طور متوسط دارای آن عرض بود، ثبت گردید. مساحت ترک­ها با ضرب عرض ترک در طول مربوطه و محاسبه­ی مجموع مساحت ترک ها، بدست آمد. با تقسیم متوسط مساحت ترک در نمونه­های بتن الیافی مشابه بر متوسط مساحت ترک در نمونه های بتن شاهد( بدون الیاف)، نسبت مساحت ترک در نمونه­ی مورد نظر به نمونه­ی شاهد به دست آمد. میزان ترک­خوردگی بتن الیافی با الیاف فورتا با محاسبه­ی درصد ترک­خوردگی نسبت به نمونه­ی شاهد، برای درصدهای مختلف الیاف در جداول 5 الی 7 ارائه شده است.

 

 

جدول 5: میزان ترک خوردگی برای بتن الیافی با مقاومت 18مگا پاسکال

درصد حجمی الیاف

متوسط مساحت ترک (میلیمترمربع)

مساحت ترک نسبت به نمونه شاهد (درصد)

بدون الیاف (شاهد)

900

100

1

400

44

2

100

11

3

25

7/2

 

جدول 6: میزان ترک خوردگی برای بتن الیافی با مقاومت 25 مگا پاسکال

 درصد حجمی الیاف

متوسط مساحت ترک (میلیمترمربع)

مساحت ترک نسبت به نمونه شاهد (درصد)

بدون الیاف (شاهد)

825

100

1

328

39

2

85

10

3

15

8/1

 

جدول 7: میزان ترک خوردگی برای بتن الیافی با مقاومت 35 مگا پاسکال

درصد حجمی الیاف

متوسط مساحت ترک (میلیمترمربع)

مساحت ترک نسبت به نمونه شاهد (درصد)

بدون الیاف (شاهد)

800

100

1

300

37

2

80

10

3

15

8/1

 

بر اساس نتایج به دست آمده در جداول فوق، متوسط مساحت ترک بر اساس درصد الیاف به کار رفته در ساخت بتن و به ازاء مقادیر مختلف مقاومت فشاری بتن محاسبه و در شکل­های 4 الی 6 نشان داده شده است.

 

 

شکل 4: تاثیر حجم الیاف مصرفی بر متوسط مساحت ترک برای بتن با مقاومت فشاری 18 مگاپاسگال

 

شکل 5: تاثیر حجم الیاف مصرفی بر متوسط مساحت ترک برای بتن با مقاومت فشاری 25 مگاپاسگال

 

شکل 6: تاثیر حجم الیاف مصرفی بر متوسط مساحت ترک برای بتن با مقاومت فشاری 35 مگاپاسگال

 

 

در ادامه، برای مقایسه بهتر تأثیر درصد الیاف مصرفی در ساخت بتن بر متوسط مســـاحت تــرک خـــوردگی نسبــت به نمونه شـــاهد، در بتن­های با مقــاومت های مختلف در شکــل 7 نشان داده شده است.

 

 

شکل 7: تاثیر مقاومت بتن بر مساحت ترک خوردگی نسبت به نمونه شاهد (% )

 

بر اســـاس نتایــج به­دست آمده، روابط پیشنــهادی میان متوسط مساحت ترک و درصد الیـــاف مورد استفاده در بتـن برای مقاومت های فشاری 18، 25 و 35 مگاپاسکال به ترتیب مطابق روابط 1 الی 3 ارائه شده است. در روابط زیر C متوسط مساحت تــرک و P درصد الیـــاف مورد استفـــاده در بتن هستند.

 

 

(1)

                      برای بتن با مقاومت فشاری 18 مگاپاسکال                         

(2)

                                                     برای بتن با مقاومت فشاری 25 مگاپاسکال 

(3)

                                                     برای بتن با مقاومت فشاری 35 مگاپاسکال       

 

در ادامه، تغییرات مقاومت بتن بر اساس متوسط سطح ترک خوردگی        و به ازای درصد الیاف مصرفی محاسبه و در شکل 8 نشان داده شده است.

 

 

شکل 8: تغییرات مقاومت بتن بر اساس متوسط سطح ترک خوردگی و به ازای درصد الیاف مصرفی در ساخت بتن

 

 

بر اساس نتایج به دست آمده، روابط پیشنهادی میان متوسط مساحت ترک و مقاومت فشاری بتن برای درصدهای مختلف الیاف مورد استفاده در بتن به ترتیب مطابق روابط 4 الی 7 ارائه شده است. در روابط زیر C متوسط مساحت ترک و مقاومت فشاری بتن هستند.

 

 (4)

                                برای حالت بدون الیاف                                 

(5)

                                                             برای 1 درصد الیاف مصرفی                               

(6)

                                                            برای 2 درصد الیاف مصرفی                             

(7)

                                                              برای 3 درصد الیاف مصرفی                                  

 

 

لازم به ذکر است، با افزایش درصد الیاف پلی پروپیلن از 2 به 3، کارآیی بتن به شدت کاهش یافته، بطوریکه جاگذاری بتن در داخل قالب به سختی انجام می­گرفت. در حالیکه به ازاء درصدهای الیاف 2 و کمتر، این کار با سهولت بیشتری قابل انجام بود.

 

 

 

6- نتیجه گیری

  1. در این تحقیق، تأثیر استفاده از الیاف پلی­پروپیلن بر میزان کنترل ترک­خوردگی ناشی از آبرفتگی پلاستیک در دالهای بتنی  مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می­دهد:
  2. الیاف پلی­پروپیلن می­تواند نقش به­سزایی در کاهش ترک­خوردگی ناشی از آبرفتگی پلاستیک بتن ایفا نموده بطوریکه درصد حجمی الیاف مورد استفاده  در این مورد حائز اهمیت است.
  3. نرخ تغییرات درصد کاهش سطح ترک، با افزایش درصد الیاف کاهش می­یابد.
  4. با افزایش الیاف مصرفی از 2 درصد به 3 درصد، سطح ترک­های آبرفتی پلاستیک تا 98 درصد کاهش می­یابد.
  5. با افزایش درصد الیاف، عرض ترک نیز کاهش می­یابد.
  6. با افزایش درصد الیاف، زمان لازم جهت ایجاد ترک در سطح بتن افزایش می یابد.
  7. با افزایش درصد الیاف از 2 به 3، جاگذاری بتن درون قالب (و یا به عبارت دیگر کارائی بتن) به شدت کاهش می­یابد.
  8. با افزایش مقاومت و کاهش نسبت آب به سیمان، زمان بحرانی ترک کاهش می­یابد. لازم به توضیح است، زمان بحرانی زمانی است که روند گسترش ترک در بتن به حداقل می­رسد.
[1] لزگی­نظر گاه، م. و شادنیا، ر. "اصول و مبانی طراحی ساختمان های بتن مسلح"، انتشارات دانشگاه حکیم سبزواری، جلد اول، 1393.
[2] Naaman, A. E., Wongtanakitcharoen, T. and Hauser, G. “Influence of Different Fibers on Plastic Shrinkag Cracking of Concrete”, ACI Materials Journal, V. 102, No. 1, Jan.-Feb., pp. 49-58, 2005.
[3] ACI Committee 544, "Measurements of Properties of Fiber Reinforced Concrete", ACI Materials Journal, 1996.
[4] خالو ع. "خواص مکانیکی و کاربرد بتن مسلح به الیاف"، مجلۀ عمران شریف، شماره 7، ص 28-33، 1371.
[5] Ghosh. S. and Roy. A., "Polypropylene Fiber Concrete Beams in Flexure", Fiber Reinforced Cement and Concrete, RILEM, pp. 486-498, 1992.
[6] Wei-Ling, L. "Toughness Behavior of Fiber Reinforced Concrete", Fiber Reinforced Cement and Concrete, RILEM, pp. 299-315, 1992.
[7] Bayasi, Z. and Zeng, J. "Properties if polypropylene Fiber Reinforced Concrete", ACI Materials Journal, Vol 90, No 6,pp. 605-610, 1993.
[8] Soroushian, P., Khan, A. and Jer-win, H. "Mechanical Properties of Concrete Materials Reinforced with Polypropylene or Polyethylene Fibers ", ACI Materials Journal. Vol.89, No 6, pp. 535-540, 1992.
[9] Kharjuria, A. and Balaguru, P. "Plastic Shrinkage Characteristics of Fiber Reinforced Coment Composites." Fiber reinforced Coment and Concrete, RILEM, pp. 82-91, 1992.
 [10] افشار، ج. "ارائه روابط تجربی– تحلیلی برای خواص مکانیکی بتن با مقاومت بالای مسلح به الیاف فولادی"، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، 1362.
[11] کامرانی ن. و مقصودی ع.ا. " روشهای تخمین تنش های انقباضی ناشی از خشک شدگی در بتن حجیم"، اولین کنفرانس ملی صنعت بتن، مرکز بین المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، کرمان، 1391.
[12] باقری ع.ر.، زنگانه ح. و شاهمرادی م. " اثر الیاف پلیمری نسل جدید بر مقاومت ضربه ای بتن مسلح به الیاف"، ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، 1390.
[13] مستوفی نژاد، د. و حاتمی، ش. " اثر الیاف پلی پروپیلن بر ترک خوردگی ناشی ازآبرفتگی پلاستیک و کارایی بتن"، نشریه دانشکده مهندسی،سال 16،شماره1، 1383.
[14] متوسلیان، م. "تأثیر اضافه کردن الیاف پلی پروپیلن بر ترکهای ناشی از جمع شدگی بتن خود تراکم (SCC) "، اولین همایش بین المللی بتن های ناتراوا مخازن ذخیره آب شرب، شرکت آب و فاضلاب شهری استان گیلان، 1390.
[15] حسینیان س. ب.، رنجبر م.، محمدی ع. و مسلمی حسینی س. م. "اثرتوام الیاف شیشه و الیاف پلی پروپیلن برخصوصیات مکانیکی بتن های خودتراکم"، ششمین کنفرانس ملی سالیانه بتن ایران، تهران، انجمن بتن ایران، 1393.
[16] Padron. I. and Zollo. R.F. "Effect if Synthetic Fibers on Volume Stability and Cracking of Portland Cement Concrete and Mortar", ACI Materials Journal, Vol. 87, No4, pp.327-332, 1990.
[17] Berke, N.S. and Dallaire, M.P. "The Effect of Low Addition Rates of Polypropylene Fibers on Plastic Shrinkage Cracking and Mechanical Properties of Concrete", SP- 142 American Concrete Institute Farmington Hills, pp. 19-42, 1991.
[18] balaguru, p. "contribution of fibers to crack reduction of cement composites during the Initial and final setting period", ACI materials journal,Vol.91,No. 3,pp.280-288, 1994.
[19] صدرممتازی ع. و حاتمی ف. "خصوصیات و ضوابط طرح خمشی و تقویت سازه های بتنی با الیاف پلیمری FRP"، دومین کنفرانس بین المللی بتن و توسعه، 1384.
[20] High, C., Seliem, H.M., El-Safty, A. and Rizkalla, S.M. "Use of basalt fibers for concrete structures", Construction and Building Materials, Volume 96, 15 October 2015, pp. 37–46, 2015.
[21] Kyung-Chae J., In-Taek R., and Seung-Hwan C. "Stress analysis of runway repaired using compliant polymer concretes with consideration of cure shrinkage", Composite Structures, Volume 119, pp. 13–23, 2015.
[22] Soroushian P.  and Ravanbakhsh, S. "Control of Plastic Shrinkage Cracking with Specially Cellulose Fiber", ACI Materials Journal, Vol 95, No 4, pp. 429-435, 1998.