Document Type : Research Paper
Authors
1 Faculty member, Department of engineering, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Under graduate Student, Department of engineering, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 UnderUnder graduate Student, Department of engineering, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
Abstract
Keywords
1- مقدمه
در کارهای عمرانی مصرف بتن به دلیل مزایای بسیار زیاد در اشکال مختلف و در کاربردهای متنوع رو به افزایش است در واقع بتن پر مصرف ترین ماده ساختمانی است. سرانه تولید بتن سازه ای در جهان به ازای هر نفر در سال حدود یک تن می باشد یعنی در جهان در هر سال در حدود 6 میلیارد تن بتن تولید و مصرف می شود و در هر سال حدود 1تا 5/1 درصد این تولید و مصرف افزایش می باید.
مهمترین ماده تشکیل دهنده بتن، سیمان است با توجه به آمار مصرف بتن و سیمان حجم قابل ملاحظه ای از گازهای گلخانه ای و گرد وغبار هوا در اثر تولید سیمان و مصرف بتن ایجاد می شود که می تواند تهدید جدی برای محیط زیست انسانها باشد. به ازای تولید هر تن کلینگر سیمان حدود 3/1تن گاز 2CO و حدود 160 کیلوگرم گرد و غبار به هوا فرستاده می شود.
اکنون همۀ انسانهای آگاه در جهان خود را متعهد و موظف به حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار می دانند. انسان کره زمین به این باور رسیده است که همه انسانها در برابر اثار نامطلوب زیست محیطی ناشی از توسعه تاثیر پذیرند، آثار نامطلوب و زیانبخش تولید گازهای گلخانهای در افزایش دمای کره زمین، آب شدن یخهای قطبی، تغییرات اقلیمی و تخریب لایه اوزون و...منحصر به کشور خاصی نیست و نخواهد بود بلکه فراگیر و جهان مشمول است بنابراین اقدامات لازم جهت به حداقل رساندن اثار سوء تولید و مصرف سیمان و بتن یک وظیفه و مسئولیت همگانی است.
از طرف دیگر افزایش کارهای عمرانی و در نتیجه افزایش تولید و مصرف بتن در هر کشوری جهت توسعه پایدار از ضروریات می باشد بنابراین جامعه مهندسی و مراکز تولید علم بایستی در راستای بیشتر نمودن مزایای استفاده از بتن و کاهش اثرات نا مطلوب آن اقدامات جدی با برنامه ریزی مناسب داشته باشند. بایستی در راستای ارتقاء کیفیت صنعت بتن و همسو سازی آن با محیط زیست و توسعه پایدار گامهای موثری برداشت. در این راستا توسعه سیمانهای امیخته و پوزولانی و استفاده از مواد جایگزین قسمتی از سیمان در بتن جهت کاهش مصرف کلینگر می تواند راه حل مناسبی جهت نیل به اهداف فوق الذکر باشد.
استفاده از پودر گیاه ماهور[1] بهعنوان ماده افزودنی در اختلاط بتن باعث کاهش مصرف سیمان و افزایش مقاومت فشاری و کششی بتن و بهبود برخی از خصوصیات مکانیکی بتن می شود.
در این مقاله نمونههای بتن حاوی پودر گیاه ماهور با مقادیر مختلف این ماده بهصورت درصدی از وزن سیمان تهیه و مقاومت کششی و مقاومت فشاری در آزمایش ها تعیین و در مورد نتایج بدست آمده بحث و بررسی شده است.
2- نمونههای آزمایشگاهی
2-1- مشخصات نمونه ها
برای تعیین تأثیر مقادیر مختلف پودر گیاه ماهور در مقاومت فشاری و کششی بتن و همچنین تعیین مقدار بهینه آن هفت مقدار مختلف از پودر ماهور به صورت درصدی از وزن سیمان در یک بتن با طرح اختلاط ثابت به کار گرفته شده است. از طرفی احتمال داده می شود که با افزایش مقدار پودر ماهور از مقدار آب بتن کاسته شود (عدد اسلامپ بتن کاهش یابد) که این امر باعث افزایش مقاومت بتن شود، به این منظور نسبت آب به سیمان یکی از متغیرهای تحقیق در نظر گرفته میشود.
بنابراین برای یک نوع بتن با سه نسبت آب به سیمان متفاوت (5/0و55/0و6/0) ودر هر نسبت آب به سیمان با هفت درصد مختلف پودر ماهور(3 و 2و 5/1 و1 و 75/0 و 5/0 و 25/0 در صد) بعنوان ماده افزودنی، مقاومت فشاری وکششی نمونهها مورد آزمایش و بررسی قرار می گیرند. یک نمونه در هر نسبت آب به سیمان بدون پودر ماهور به عنوان نمونه شاهد تهیه می شود که در کل طرح 144 آزمونه مکعبی به ابعاد 15 سانتیمتر برای آزمایشات مقاومت فشاری و 42 آزمونه استوانه ای استاندارد برای آزمایش مقاومت کششی آزمونه ها در آزمایش شکافت نمونهها تهیه شده است. برای بالا بردن دقت آزمایشات در تمام نمونه ها دو آزمونه برای بررسی مقاومت فشاری و کششی تهیه و متوسط مقاومت دو آزمونه بعنوان مقاومت نمونه در نظر گرفته شده است، شکل 1 تعدادی از آزمونه ها را نشان می دهد.
2-2- مشخصات مصالح مصرفی
2-2-1- سنگدانهها
در ساخت بتن نمونه ها از سنگدانههای حاصل از معادن شن و ماسه تبریز استفاده شده و دانهبندی سنگدانهها طبق جدول شماره 1 بوده و مشخصات آنها در جدول شماره 2 آورده شده است.
شکل 1- تعدادی از آزمونه های مکعبی و استوانه ای
2-2-2- پودر افزودنی گیاه ماهور
گیاه ماهور بعد از خشک شدن خرد شده و بهصورت پودر در آمده و با درصدهای معین بهصورت درصدی از وزن سیمان در بتن آزمونه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
گیاه ماهور، گیاهی است که در دامنه کوهها بصورت خودرو رشد می کند و در منطقه آذربایجان به وفور یافت می شود (شکل 2 ). در زمانهای سابق، گیاه ماهور خردشده را با گل رس مخلوط می کردند و در ساخت تنور و کوزه از آن استفاده می نمودند، در بعضی روستاها هنوز هم بهکار میبرند. طبق نظرات افراد مسن در روستاها، بکار بردن این گیاه در گل رس، تاب گل را افزایش و ترکهای آن را کاهش می داده است. همین اثر و مورد باعث تشویق و ترغیب جهت انجام تحقیق حاضر گردیده است.
گلهای گیاه ماهور را که دارای موسیلاژ فراوان می باشد، در سایه خشک کرده و پس از پودر کردن، آنرا در داخل آب داغ ریخته و جهت درمان سرماخوردگی و بهعنوان نرم کننده سینه مصرف می کنند. همچنین از پودر آن مرهم ساخته و جهت بهبود زخم روی زخم می گذارند، برگهای ماهور را خشک کرده و پودر آنرا بعنوان مرگ ماهی جهت صید ماهی بکار می برند. گیاه ماهور خاص منطقه آسیا و اروپا که در اکثر مناطق معتدل، کوهپایه ای و مراتع کشور مخصوصا مناطق آذربایجان انتشار دارد، نمونه خشک شده گلهای این گیاه در عطاری ها یافت میشود[9].
گیاه ماهور طبع گرم داشته و گلهای آن دارای موسیلاژ فراوان می باشد، این گیاه دارای ترکیبات سولفوره، ترکیبات کلسیم، دارای ویتامین B و سایر املاح معدنی، پروتئین و فیبر است. روغن دم کرده گلهای گیاه ماهور در بسیاری از بخش های اروپا بعنوان داروی خانگی برای بیماریهای گوناگون مانند سل، عفونت گوش و التهاب پلک کاربرد دارد. گیاه ماهور دارای خواص خلط آور، ادرار آور خفیف، آرامبخش، ترمیم کننده زخم، ضد التهاب بوده و برای درمان سرفه و برونشیتب بکار می رود، همچنین محلول ماهور برای رشد مو و ابرو موثر می باشد[9].
گیاه ماهور در آزمایشگاه، مورد انالیز قرار گرفته و مواد تشکیل دهنده آن طبق جدول شماره 3 می باشد. طبق این جدول عمده مواد تشکیل دهنده این گیاه ازت، پتاسیم، منیزیم و آهن میباشد.
شکل 2- گیاه ماهور یا خرگوشک(Verbuscom)
جدول 1 – دانهبندی سنگدانه های مصرفی
شماره الک |
اندازه چشمه های الک |
وزن مانده روی الک(Kg ) |
درصد مانده روی الک |
درصد تجمعی مانده روی الک |
درصد تجمعی رد شده از الک |
1 |
25 |
0 |
0 |
0 |
100 |
75/0 |
19 |
70 |
8/2 |
8/2 |
2/97 |
5/0 |
125 |
230 |
2/9 |
12 |
88 |
375/0 |
95 |
220 |
8/8 |
8/20 |
2/79 |
4 |
75/4 |
450 |
18 |
8/38 |
2/61 |
10 |
2 |
360 |
4/14 |
2/53 |
8/46 |
16 |
18/1 |
230 |
2/9 |
4/62 |
6/37 |
30 |
6/0 |
290 |
6/11 |
74 |
26 |
50 |
3/0 |
240 |
6/9 |
6/83 |
4/16 |
100 |
15/0 |
130 |
2/5 |
8/88 |
2/11 |
200 |
075/0 |
280 |
2/11 |
100 |
0/0 |
جدول 2- مشخصات سنگدانهها
وزن مخصوص خشک شن |
kg/m3 1630 |
وزن مخصوص خشک ماسه |
kg/m3 1630 |
مدول نرمی ماسه |
3 |
3- طرح اختلاط بتن
طرح اختلاط بتن برای سه نسبت آب به سیمان بهصورت خلاصه در جدول شماره 4 آمده است[4،5]. در طرح اختلاط بتن نسبتهای مواد تشکیل دهنده بتن با نسبت =0.5 W/C محاسبه و برای تمام نمونههای همان نوع بتن استفاده شده است و نسبت آب به سیمان و مقدار پودر ماهور در نمونه ها تغییر داده شده است. در این جدول G مقدار شن، S مقدار ماسه، C مقدار سیمان و W مقدار آب در هر متر مکعب بتن و Dc وزن مخصوص بتن تازه میباشد.
مقدار پودر ماهور بهصورت ماده افزودنی به مخلوط بتن اضافه میشود، این ماده جایگزین قسمتی از سیمان مصرفی و یا قسمتی از ماسه نبوده و در نسبت W/C در نظر گرفته نمی شود.
4- نتایج آزمایشها و بررسی نتایج
آزمونههای مکعبی تهیه شده طبق بندهای قبل بعد از عمل آوری در شرایط آزمایشـگاهی در سنین 7, 14و28 روزه تـحت آزمایش
فشاری و آزمونه های استوانه ای استاندارد در سن 28 روزه تحت آزمایش کشش در آزمایش شکافت نمونه قرار می گیرند. متوسط نتایج دو آزمونه نتیجه نمونه آزمایشی تلقی می شود.
نتایج آزمایش های مقاومت فشاری نمونه ها برای 8 مقادیر مختلف پودر گیاه ماهور ( صفر درصد بعنوان نمونه شاهد و 25/0 و 5/0 و 75/0 و 1 و 5/1 و 2 و 3 درصد وزن سیمان) و برای سه نسبت آب به سیمان مختلف (5/0 و 55/0 و 6/0 ) در جدول شماره 5 آمده است.
نتایج آزمایش های مقاومت کششی نمونه ها در آزمایش شکافت برای مقادیر مختلف پودر گیاه ماهور (صفر درصد بعنوان نمونه شاهد و 25/0 و 5/0 و 75/0 و 1 و 5/1 و 2 درصد وزن سیمان) و برای سه نسبت آب به سیمان مختلف (5/0 و 55/0 و 6/0) در جدول شماره 6 آمده است. در این جدول fct مقاومت کششی بتن نمونه ها از رابطه محاسبه شده است[3،1،2]، در این رابطه P نیروی فشاری لحظه شکافت نمونه استوانهای و D قطر استوانه برابر با 15 سانتیمتر و L طول استوانه برایر با 30 سانتیمتر می باشد.
4-1- اثر پودر گیاه ماهور در مقاومت فشاری بتن
نتایج آزمایش های مقاومت فشاری نمونه های مکعبی در سنین 7، 14و 28 روزه با مقادیر مختلف پودر ماهور و نسبتهای مختلف آب به سیمان طبق جدول شماره 5 بصورت نمودارهای شکلهای 3 آورده شده است. این نمودارها نشان می دهند افزودن پودر ماهور به بتن مقاومت فشاری بتن را مقداری افزایش می دهد. مقدار افزایش مقاومت فشاری بتن به مقدار پودر ماهور بستگی دارد. در بعضی حالتها از نظر مقدار پودر ماهور اضافه شده و مقـدار نسبـت آب به سیمـان، کاهش مقـاومت فشاری نیـز دیـده می شود ولی در اکثر حالتها افزایش مقاومت وجود دارد.
نمودار های شکل 4 تغییرات مقاومت فشاری نمونه های مکعـبی برای نسبتـهای آب به سیمـان به تـرتیب 5/0 و 55/0 و 6/0 با مقادیر مختلف پودر گیاه ماهور را نشان می دهند.
از جدول شماره 5 و نمودارهای شکلهای3 و 4 نتایج زیر حاصل می شود: در این جداول و نمودارهاfcc7 و fcc14 و fcc28 به ترتیب مقاومت فشاری نمونه های مکعبی در سنین7 و 14 و 28 روزه می باشند.
الف- افزودن پودر گیاه ماهور به بتن در اغلب حالتها مقاومت فشاری بتن را افزایش میدهد، در بعضی حالتها کاهش مقاومت نیز دیده می شود.
ب- بیشترین افزایش مقاومت فشاری بتن در مقدار پودر ماهور 2در صد وزن سیمان مشاهده می شود. برای مقادیر پودر ماهور 3
در صد و بیشتر مقاومت فشاری بتن بطور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد
پ- افزایش مقاومت فشاری بتن حاوی پودر ماهور در سنین پایین تر بیشتر است، این نتیجه نشان دهنده آن میتواند باشد که افزودن پودر ماهور به بتن باعث تسریع در گیرش و کسب مقاومت بتن می شود، برای اثبات این موضوع به آزمایشهای تکمیلی نیاز است.
ت- در اکثر نمونه ها با افزایش نسبت آب به سیمان از مقاومت فشاری بتن کاسته می شود که کاهش مقاومت فشاری با افزایش درصد پودر گیاه ماهور در نمونه ها متغیر است.
ج- مقدار افزایش مقاومت فشاری بتن حاوی پودر ماهور بهصورت در صد نسبت به بتن بدون پودر برای نسبت آب به سیمان کمتر، بیشتر است.
4-2- اثر پودر گیاه ماهور در مقاومت کششی بتن
نتایج آزمایش های مقاومت کششی نمونه های استوانه ای استاندارد در سن 28 روزه با مقادیر مختلف پودر ماهور و نسبت های مختلف آب به سیمان طبق جدول شماره 6 بهصورت نمودارهای شکل 5 آورده شده است. این نمودارها نشان می دهند افزودن پودر ماهور به بتن مقاومت کششی بتن را افزایش می دهد ت. در مام حالتها از نظر مقدار پودر ماهور اضافه شده و نسبت آب به سیمان، افزایش مقاومت دیده می شود. مقدار افزایش مقاومت کششی بتن به مقدار پودر ماهور بستگی دارد.
نمودارهای شکل 6 تغییرات مقاومت کششی نمونههای استوانه ای برای نسبتهای آب به سیمان به ترتیب 5/0 و 55/0 و 6/0 با مقادیر مختلف پودر گیاه ماهور را نسبت به مقاومت نمونه شاهد نشان می دهند.
پودر گیاه ماهور بصورت درصدی از وزن سیمان به نمونه های بتن افزوده شده است، با توجه به کم بودن وزن مخصوص پودر گیاه ماهورکه حدود 300 کیلوگرم در هر مترمکعب می باشد در صد کمی از این پودر حجم قابل توجهی دارد.
از جدول شماره 6 و نمودارهای شکلهای 5 و 6 نتایج زیر حاصل می شود:
الف- افزودن پودر گیاه ماهور به بتن در تمام حالتهای مورد آزمایش مقاومت کششی بتن را افزایش می دهد.
ب- بیشترین افزایش مقاومت کششی بتن در مقدار پودر ماهور 5/1 در صد وزن سیمان مشاهده می شود، در این مقدار پودر ماهور مقاومت بتن در نسبت آب به سیمان 5/0، 26/19 در صد و در نسبت آب به سیمان 55/0، حدود 8/28 درصد و در نسبت آب به سیمان 6/0، این افزایش حدود 6/27 در صد نسبت به نمونه شاهد می باشد، که افزایش قابل توجهی است.
پ- افزایش مقاومت کششی بتن در اثر افزودن پودر گیاه ماهور در نسبتهای آب به سیمان کمتر، بیشتر است.
جدول 3- مواد تشکیل دهنده گیاه ماهور
ازت کل (N) |
فسفر(P) |
پتاسیم(K) |
منیزیم(Mg) |
روی (Zn) |
منگنز(Mn) |
مس(Cu) |
آهن (Fe) |
بر(B) |
درصد میلی گرم در کیلوگرم |
||||||||
4/1 |
09/0 |
45/0 |
14/0 |
5/22 |
64 |
5/38 |
1740 |
5/33 |
جدول4- طرح اختلاط برای بتن نمونه ها
نسبت آب به سیمان w/c |
G(kg/m3) |
S(kg/m3) |
C (kg/m3) |
W (kg/m3) |
Dc (kg/m3) |
5/0 |
1115 |
715 |
350 |
175 |
2355 |
55/0 |
1115 |
690 |
350 |
193 |
2355 |
6/0 |
1115 |
680 |
350 |
210 |
2355 |
جدول 5- نتایج آزمایش های مقاومت فشاری نمونه ها
درصد پودر ماهور |
سن نمونه (روز) |
نسبت آب به )W/Cسیمان ( |
مقاومت فشاری (N/mm2) |
درصد پودر ماهور |
سن نمونه (روز) |
نسبت آب به )W/C سیمان ( |
مقاومت فشاری (N/mm2) |
(شاهد) 0
|
7 |
5/0 |
8/16 |
1 |
7 |
5/0 |
8/17 |
55/0 |
1/15 |
55/0 |
25/16 |
||||
6/0 |
2/15 |
6/0 |
6/13 |
||||
14 |
5/0 |
26 |
14 |
5/0 |
1/25 |
||
55/0 |
65/22 |
55/0 |
95/22 |
||||
6/0 |
9/21 |
6/0 |
18 |
||||
28 |
5/0 |
95/28 |
28 |
5/0 |
5/30 |
||
55/0 |
45/27 |
55/0 |
9/27 |
||||
6/0 |
9/25 |
6/0 |
2/23 |
||||
25/0 |
7 |
5/0 |
35/19 |
5/1 |
7 |
5/0 |
95/18 |
55/0 |
25/17 |
55/0 |
2/17 |
||||
6/0 |
6/20 |
6/0 |
35/12 |
||||
14 |
5/0 |
1/30 |
14 |
5/0 |
35/24 |
||
55/0 |
7/21 |
55/0 |
85/22 |
||||
6/0 |
55/27 |
6/0 |
2/17 |
||||
28 |
5/0 |
2/31 |
28 |
5/0 |
3/26 |
||
55/0 |
25/27 |
55/0 |
53/27 |
||||
6/0 |
25/32 |
6/0 |
5/24 |
||||
5/0
|
7 |
5/0 |
75/19 |
2 |
7 |
5/0 |
4/20 |
55/0 |
17 |
55/0 |
75/19 |
||||
6/0 |
35/15 |
6/0 |
25/13 |
||||
14 |
5/0 |
9/22 |
14 |
5/0 |
85/28 |
||
55/0 |
7/20 |
55/0 |
2/24 |
||||
6/0 |
55/17 |
6/0 |
8/17 |
||||
28 |
5/0 |
55/31 |
28 |
5/0 |
3/33 |
||
55/0 |
85/25 |
55/0 |
25/29 |
||||
6/0 |
75/23 |
6/0 |
1/23 |
||||
75/0 |
7 |
5/0 |
5/16 |
3 |
7 |
5/0 |
4/6 |
55/0 |
9/14 |
55/0 |
95/3 |
||||
6/0 |
15 |
6/0 |
8/3 |
||||
14 |
5/0 |
35/21 |
14 |
5/0 |
4/15 |
||
55/0 |
35/19 |
55/0 |
9/6 |
||||
6/0 |
7/18 |
6/0 |
75/6 |
||||
28 |
5/0 |
45/27 |
28 |
5/0 |
8/22 |
||
55/0 |
65/25 |
55/0 |
6/10 |
||||
6/0 |
45/25 |
6/0 |
1/10 |
جدول 6- نتایج آزمایش های مقاومت کششی نمونه ها
fct(Mpa) |
A(mm2) |
)KN ( P نیروی |
نسبت آب به )W/C سیمان ( |
درصد ماده افزودنی گیاهی |
ردیف |
|
44/2 |
141300 |
5/172 |
5/0 |
(شاهد) 0 % |
1 |
|
36/2 |
141300 |
74/166 |
55/0 |
|||
14/2 |
141300 |
19/151 |
6/0 |
|||
82/2 |
141300 |
23/199 |
5/0 |
25/0 % |
2 |
|
74/2 |
141300 |
58/193 |
55/0 |
|||
62/2 |
141300 |
1/185 |
6/0 |
|||
91/2 |
141300 |
8/205 |
5/0 |
5/0 % |
3 |
|
83/2 |
141300 |
94/199 |
55/0 |
|||
54/2 |
141300 |
5/179 |
6/0 |
|||
94/2 |
141300 |
7/207 |
5/0 |
75/0 % |
4 |
|
92/2 |
141300 |
3/206 |
55/0 |
|||
58/2 |
141300 |
3/182 |
6/0 |
|||
02/3 |
141300 |
6/213 |
5/0 |
1 % |
5 |
|
98/2 |
141300 |
54/210 |
55/0 |
|||
5/2 |
141300 |
62/176 |
6/0 |
|||
91/2 |
141300 |
35/205 |
5/0 |
5/1 % |
6 |
|
04/3 |
141300 |
77/214 |
55/0 |
|||
73/2 |
141300 |
87/192 |
6/0 |
|||
88/2 |
141300 |
47/203 |
5/0 |
2 % |
7 |
|
9/2 |
141300 |
88/204 |
55/0 |
|||
45/2 |
141300 |
1/173 |
6/0 |
|||
شکل 3- مقاومت فشاری بتن با مقادیر مختلف پودر ماهور
شکل 4- تغییرات مقاومت فشاری بتن حاوی پودر ماهور
شکل 5- مقاومت کششی نمونه های بتن حاوی پودر ماهور شکل 6- تغییرات مقاومت کششی بتن حاوی پودر ماهور
5- نتیجهگیری
با توجه به نتایج آزمایش های انجام شده که در جداول و نمودارها ارائه گردید، نتایج زیر حاصل می شود:
1- افزودن پودر گیاه ماهور به بتن در اغلب حالتها مقاومت فشاری بتن را حدود 12 در صد افزایش می دهد، در بعضی حالتها کاهش مقاومت نیز دیده می شود.
2- بیشترین افزایش مقاومت فشاری بتن در مقدار پودر ماهور 2 در صد وزن سیمان مشاهده می شود.
3-مقدار افزایش مقاومت فشاری بتن حاوی پودر ماهور برای نسبت آب به سیمان کمتر، بیشتر است.
4- افزودن پودر گیاه ماهور به بتن در تمام حالتهای مورد آزمایش مقاومت کششی بتن را حدود 25 در صد افزایش می دهد.
5- بیشترین افزایش مقاومت کششی بتن در مقدار پودر ماهور 5/1در صد وزن سیمان مشاهده می شود.
6-افزایش مقاومت کششی بتن در اثر افزودن پودر گیاه ماهور در نسبتهای آب به سیمان کمتر بیشتر است.
7-با افزودن پودر گیاه ماهور به بتن مقاومت کششی بتن بیشتر از مقاومت فشاری آن افزایش می یابد.
8-به توجه به افزایش مقاومت کششی بتن با افزودن پودر گیاه ماهور، بتن حاوی پودر ماهور در اثر افت بتن و در اثر تغییرات دما ترکهای کمتری خواهد داشت.
9- برای بتن با مقاومت مقرر با افزودن پودر گیاه ماهور می توان مصرف سیمان را کاهش داد.
6- تشکر و قدر دانی
جهت انجام این تحقیق از بودجه پژوهشی دانشگاه استفادهشده است. در پروسه تحقیق حاضر افراد زیادی با گروه تحقیق همکاری صمیمانه داشته اند،که لازم است ازهمکاری آنها تشکر و قدردانی گردد، ازجمله، معاون پژوهشی محترم دانشگاه، مدیر پژوهشی محترم، رئیس محترم دانشکده فنی مهندسی، کارشناسان و کارکنان محترم حوزه ی معاونت پژوهشی و کارکنان محترم آزمایشگاه تکنولوژی بتن دانشگاه.